Philip Glass (ur. 1937) reprezentuje, wraz z Terrencem Rileyem, Stevem Reichem i Johnem Adamsem generację amerykańskich kompozytorów, którzy dokonali przewrotu w muzyce awangardowej, odwracając się od ścisłych technik i skomplikowanej struktury i dążąc w kierunku programowych uproszczeń, które w historii muzyki XX wieku zyskały miano minimalizmu. Studia ukończył w Juillard School of Music, a kontynuował w Paryżu, w słynnej szkole dla Amerykanów prowadzonej przez Nadię Boulanger. Kolejnym etapem jego rozwoju artystycznego było zetknięcie się z muzyką Indii. W latach 70. Glass zasłynął jako autor głośnych oper o tematyce politycznej: Einstein on the Beach i Satyagraha. Równocześnie zaczął pisać muzykę do filmów. Wzorem Steve’a Reicha założył zespół Philip Glass Ensemble, grający wyłącznie jego kompozycje. Produkcje zespołu, podróżującego po całym świecie, zbliżały sie stylistycznie do muzyki rozrywkowej, m.in. poprzez zastosowanie podobnego instrumentarium (organy elektryczne, saksofony, amplifikacja dźwięku). W ostatnich dekadach Glass zaczął sięgać po symfoniczny aparat wykonawczy i związane z nim tradycyjne gatunki, takie jak symfonia i koncert instrumentalny. Stworzył także wówczas kilka kwartetów smyczkowych oraz kolejne opery (m.in. trylogia Orphée (1991), La Belle et la Bête (1994), Les Enfants Terribles (1996) czy Kepler (2009).
*
Do nurtu „postmodernistycznego” twórczości Philipa Glassa należą również dwie księgi etiud: pierwsza skomponowana w latach 1991-2012 i druga – z lat 2012-2014. Utwory te charakteryzuje repetytywność i statyczność, mające na celu wywołanie hipnotycznej aury. Materiał muzyczny etiud Glassa tworzą najprostsze struktury tradycyjnej muzyki klasycznej – gamy i trójdźwięki, łączone zgodnie z dawnymi regułami harmonii. Etiudy zapisane są w tonacjach dur lub moll. Każda z etiud eksploruje określony typ faktury pianistycznej, odwołując zarazem – i to w sposób niemal prowokacyjny – do twórczości któregoś z dawniejszych mistrzów tego gatunku: Chopina, Liszta, Rachmaninowa czy Skriabina. Często spotykamy się w nich z realizacją bazowego wzoru pianistyki XIX-wiecznej, wprowadzającego układ melodia + akompaniament. Etiudy Glassa grywa obecnie wielu pianistów. Kilku z nich wykonało i nagrało ich pełny zbiór. Ostatnio dokonał tego Maciej Gański – płyta z jego nagraniem kompletu etiud Glassa ukazała się w 2022 roku nakładem firmy DUX.
Magdalena Dziadek