Kaija Saariaho (1952-2023) urodziła się w Helsinkach. Od dzieciństwa przejawiała uzdolnienia twórcze, uczyła się gry na kilku instrumentach. Studia kompozytorskie ukończyła w Akademii Sibeliusa w Helsinkach pod kierunkiem Paavo Heininena. W 1977 roku wspólnie z innymi studentami uczelni, m.in. Magnusem Lindbergiem i Esa-Pekką Salonenem założyła stowarzyszenie „Korvat auki!” („Otwórz uszy!”), zajmujące się upowszechnianiem muzyki współczesnej w Finlandii. W 1980 roku pojawiła się na letnich na kursach w Darmstadcie, a w kolejnym roku kształciła się w Staatliche Hochschule für Musik we Fryburgu u Briana Ferneyhough i Klausa Hubera. W 1982 roku przeniosła się do Paryża, nawiązując współpracę z IRCAM. Jej efektem był m.in. cykl kompozycji elektronicznych Jardin secret (1985-87), wykorzystujących założenia spektralizmu. Międzynarodową sławę uzyskała m.in. dzięki operze L’Amour de loin, która została prawykonana w 2000 roku na festiwalu w Salzburgu. Jej ostatnia opera Innocence miała premierę w 2021 roku. Otrzymywała zamówienia między innymi od Lincoln Center, IRCAM, BBC, New York Philharmonic, Salzburg Music Festival, Théâtre du Châtelet w Paryżu i Fińskiej Opery Narodowej. W ankiecie przeprowadzonej w 2019 roku przez BBC Music Magazine została uznana za największą żyjącą kompozytorkę.
*
Kompozycja NoaNoa Kaji Saariaho czerpie swoją nazwę od serii dziesięciu drzeworytów stworzonych przez Paula Gauguina w 1893 roku po jego powrocie z Tahiti do Paryża. Drzeworyty te były inspirowane rzeźbami oceanicznymi, jakie Gauguin napotkał podczas swoich podróży. Pierwotnie miały one stanowić ilustracje do książki zatytułowanej Noa Noa co w języku tahitańskim oznacza „wonny”. W utworze NoaNoa rola flecisty wychodzi poza granice tradycyjnego grania na flecie – obejmuje ona także oddychanie, syczenie, śpiewanie i szeptanie wewnątrz instrumentu, przy jednoczesnym oddziaływaniu na komputer za pomocą pedału. Elementy elektroniczne w kompozycji zawierają zarówno materiał wcześniej nagrany, jak i na żywo przetwarzany na podstawie dźwięków generowanych przez flecistę podczas występu. NoaNoa to znaczący utwór w historii współpracy między fińską kompozytorką Kaiją Saariaho a amerykańską flecistką Camillą Hoitenga. Ich spotkanie miało miejsce po raz pierwszy w 1982 roku podczas Internationale Ferienkurse für Neue Musik w Darmstadt. Premiera utworu miała miejsce 10 lat później, także w Darmstadt. Obecnie utwór należy do klasyki repertuaru fletowego z elektroniką.
Alicja Molitorys